Risbo publiceert rapport ‘Zicht op arbeidsmigranten’
Hoe ervaren arbeidsmigranten hun positie in Nederland? En verandert die ervaring door het uitvoeren van de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten? Dat onderzoekt onderzoeksinstituut Risbo in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De resultaten uit de eerste grootschalige survey staan in het rapport ‘Zicht op arbeidsmigranten’. Projectleider en onderzoeker Youri Seidler: “Zo’n 60% van de respondenten is tevreden met hoe ze werken en wonen in Nederland, en ervaart een goede gezondheid. Dat is meer dan we hadden verwacht.”
Ondanks deze score is de tevredenheid wel minder dan het Nederlands gemiddelde. Dat geldt in het bijzonder voor de mentale gezondheid. “Driekwart van de respondenten geeft aan in de afgelopen 4 weken angst of depressieve gevoelens te hebben gehad”, licht Youri toe.
Slechtere gezondheid en minder waardering bij langer verblijf
Ook voelt slechts een klein deel van de respondenten zich gewaardeerd en thuis in Nederland. “We zien dat respondenten zich minder gewaardeerd voelen naarmate ze langer in Nederland verblijven”, vertelt Youri. “Hetzelfde geldt voor de ervaren gezondheid. Ook die wordt minder bij een langer verblijf.” Daarnaast heeft meer van de helft van de respondenten weinig contact met personen zonder migratieachtergrond en juist veel met mensen uit de eigen herkomstgroep. Youri: “Hierdoor dreigen ze geïsoleerd te raken van de Nederlandse samenleving.”
Meer dan 4.200 respondenten vulden de vragenlijst in, met een valide respons van 3.042. Het rapport is gebaseerd op de antwoorden van 1.944 EU-burgers, 149 derdelanders en 260 Oekraïense ontheemden.
Behoefte om Nederlands te leren en te hoog opgeleid voor het werk
Toch geeft 30% van de respondenten aan definitief in Nederland te willen blijven. Ook laat het onderzoek zien dat hoe langer men in Nederland verblijft, hoe vaker men een eigen woning huurt die niet gedeeld hoeft te worden met vreemden. Daarnaast wil bijna 70% van de respondenten de Nederlandse taal beter beheersen. De grootste drempels die ze ervaren om de taal te leren zijn het gebrek aan tijd en het gebrek aan energie. Verder geeft ruim een derde van de respondenten aan te hoog zijn opgeleid voor het werk dat ze doen. Een iets kleiner deel geeft aan dat het werk past bij de opleiding die ze hebben gevolgd.
Belevingsonderzoek
Het onderzoek van Risbo is een belevingsonderzoek. “Het gaat over hoe mensen hun situatie ervaren, vanuit hun eigen perspectief en achtergrond”, legt Youri uit. Sommige respondenten zeggen tevreden te zijn, bijvoorbeeld omdat ze niet veel missen uit hun land van herkomst. “Maar die tevredenheid zegt niet veel over hun daadwerkelijke kwetsbaarheid”, gaat hij verder. “Iemand kan het nu goed hebben. Maar als die persoon zijn baan verliest, kan de situatie snel omslaan. Tevredenheid en kwetsbaarheid zijn 2 verschillende dingen.”
Vertrouwen winnen
Het werven van respondenten doet Risbo met een team van veldwerkers die verschillende talen spreken, zoals Pools, Roemeens en Bulgaars. “Het is belangrijk om mensen in hun moedertaal aan te spreken”, vertelt Olimpia Serafin. Ze werkt als veldwerker bij het onderzoeksinstituut en kwam 9 jaar geleden zelf als arbeidsmigrant vanuit Polen naar Nederland. “Op die manier winnen we hun vertrouwen om aan het onderzoek mee te doen”, licht ze toe.
Samen met Youri, haar collega-veldwerker Bartosz Wieczorek en een aantal student-assistenten wierven ze respondenten bij onder meer huisvestingslocaties, taalscholen, ambassades, supermarkten en op Eindhoven Airport. Youri: “Mensen konden de vragenlijst anoniem en in 8 verschillende talen invullen op papier, op hun eigen telefoon of op een van onze tablets. Op die manier probeerden we de drempel om aan het onderzoek mee te doen te verlagen.”
Nulmeting
De resultaten uit het rapport ‘Zicht op arbeidsmigranten’ vormen een nulmeting voor het meerjarenonderzoek dat Risbo uitvoert in de periode 2024-2028. In 2026 neemt het onderzoeksinstituut de vragenlijst opnieuw af. Op die manier monitort Risbo de ontwikkeling in tevredenheid in relatie tot de getroffen maatregelen.